"Wapenstilstandsdag" 11 november 1918
(Bron: Het strijdersblad)
De wapenstilstand van 11 november 1918 tussen de geallieerden en het Duitse rijk werd ondertekend in het wapenstilstandsrijtuig in het bos van Compiègne.
Op deze datum kwam er, nadat kort voordien al wapenstilstanden afgesloten waren met Oostenrijk-Hongarije en Bulgarije, een definitief eind aan de gevechten van de Eerste Wereldoorlog.
Al ging het strikt geproken niet over een capitulatie, toch betekende dit door de Duitsers aangevraage akkoord een totale nederlaag van het Duitse keizerrijk.
het formele einde van de oorlog volgde op 28 juni 1919 bij de ondertekening van het vredesverdrag van Versailles.
De aanloop
De wapenstilstand in december 1917, gevolgd door de vrede van Brest-Litovsk in maart 1918, die tussen centrale mogendheden en Rusland afgesloten wordt, laat het Duitse leger toe zich voortaan te concentreren op het Westelijk front in België en Frankrijk.
Doch Duitsland lijdt hier ook zware verliezen en trekt zich stelselmatig terug over het hele Belgisch-Franse front.
In september 1918 laat de Duitse generale staf Keizer Wilhelm II weten dat de oorlog verloren is, maar de keizer noch de militaire leiding wensen de verantwoordelijkheid te dragen voor de nederlaag.
Op het thuisfront en bij de Duitse troepen groeit de onrust. In de loop van oktober wisselt de Duitse overheid nota's uit met de Amerikaanse president Wilson waarbij deze laatste gevraagd wordt vredesbesprekingen te beginnen.
Op 28 september 1918 zijn Erich Ludendorff en Paul Van Hindenburg in het Duits hoofdkwartier te Spa (toen nog Duits grondgebied) om de situatie op het Westelijk front te bespreken.
Om 18.00 uur beslissen ze om de wapenstilstand aan te vragen.
Op 5 november 1918, om zes uur 's ochtends ontvangt korporaal Maurice Hacot, dienstdoend radiotelegrafist op de Eifeltoren, een morsebericht verzonden vanuit Spa.
Het gaat om de vraag tot wapenstilstand door de Duitse generale staf. Hij geeft het bericht door aan kolonel Ferrié.
Op 7 november 1918 overschrijdt Matthias Erzberger, vertegenwoordiger van de Duitse regering te Spa, de frontlijn op weg naar La Capelle. Onder leiding van commandant Busset rijst de Duitse delegatie doorheen de verwoeste frontzone van Noord-Frankrijk naar het station van Tergnier, waar een klaarstaande trein hen opwacht en de naar de tot dan toe geheimgehouden onderhandelingssite, een open plek in het bos van Compiègne, brengt, waar ze op 8 november om 05.30 uur 's ochtends aankomen.
De besprekingen
De Duitse gevolmachtigden worden ontvangen door de Franse maarschalk Foch. Op de Duitse vraag welke zijn voorstellen zijn antwoordt hij: "Ik ben slechts gemachtigd U deze te kennen te gevenindien U om een wapenstilstand vraagt. Vraagt U om een wapenstilstand?"
Na overleg antwoorden de Duitsers bevestigend.
Daarop de Duitse delegatieleden een tekst en krijgen een bedenktijd van drie dagen.
Niet echt lang.
Ze dienen zich snel te schikken naar de voorwaarden ui te voorgelegde tekst. Deze was in laatste instantie opgesteld door Foch als opperbevelhebber van de geallieerde strijdkrachten.
Politieke ontwikkelingen in Duitsland leggen extra druk op de Duitse onderhandelingsdelegatie.
Op 11 november 1918, tussen 05.12 uur en 05.20uur 's ochtends, wordt de wapenstilstand ondertekend met ingang om 11.00 uur diezelfde ochtend en dit voor een duur van zesendertig dagen. Deze zal nog driemaal verlengd worden ( op 12 december 1918, 16 januari 1919 en uiteindelijk op 16 februari 1919 voor onbepaalde duur).
De ondertekening vindt plaats in restauratierijtuig 2419D van de Franse spoorwegen, die door de Compagnie Internationale des Wagons-Lits aan maarschalk Foch werd gesteld.
Deelnemers
Geallieerden
Militairen:
- Maarschalk Ferdinand Foch, opperbevelhebber van de geallieerden
- Admiraal Rosslyn Wemyss, de Britse First Sea Lord
- Rear-Admiral George Hope, Adjunct van de First Sea Lord
- Generaal Maxime Meygand, Chef van de Franse Generale staf
Het secretariaat van Maarschalk Foch
- Henri Deledicq
- Emile Grandchamp
Duitsland
- Matthias Erzberger, een politicus gevolmachtigd door de Duitse regering
- Graaf Alfred von Oberndorff, Ministerie van Buitenlandse Zaken
- Generaal Detlof von Winterfeldt, Keizerlijk Leger
- Kapitein-ter-zee Ernst Vanselow, Keizerlijke Marine
De overeenkomst
Het verdrag bestond uit 34 artikels en 2 nota's in bijlage met details over de praktische uitvoering van een aantal der artikels.
Met de ondertekening van de wapenstilstand van 11 november 1918 kwam een einde aan vier bloedige oorlogsjaren.
Zelfs een eeuw later weten we nog steeds niet hoeveel levens de oorlog heeft gekost.
De schattingen lopen uiteen van 15 tot 22 miljoen, waarvan ongeveer de helft militairen.
*We will remember them*
(Door Luc Bouvin)
